BÀN VỀ TINH THẦN PHÁP LUẬT (MONTESQUIEU), BÀN VỀ TINH THẦN PHÁP LUẬT

Bàn về Tinh Thần quy định - Montesquieu

Năm 1982, tôi dịch kết thúc cuốn Bàn về Khế ước xã hội (Du Contrat social) của J. J. Rousseau. Mười năm sau (1992), bản dịch được đơn vị xuất bạn dạng Thành phố Hồ Chí Minh ấn hành. Nhiều bạn đọc phản ánh cùng với tôi niềm phấn khởi lần đầu tiên được đọc bản dịch đầy đủ Contrat social mà lại trước cơ chỉ bao gồm Nguyễn bình yên lược dịch một chương. Mặc dù vậy, cũng đều có bạn gợi ý, đáng lẽ Thanh Đạm buộc phải dịch Esprit des lois (Tinh thần pháp luật) của Montesquieu, vày đó là một bộ đôi xây dựng lý thuyết về làng mạc hội công dân và Nhà nước pháp quyền, mang đến cuộc Đại cách mạng Pháp 1789, nhưng mà Montesquieu lại là bạn đi trước. (“Esprit des lois” ra đời năm 1748, 14 năm sau (1762) mới bao gồm “Contrat social”).

Gợi ý này giúp tôi thấy rõ điều chưa ổn của mình. Thật ra trước đây tôi trước đó chưa từng đọc “Esprit des lois”.

May sao anh Dương Trung Quốc, hồi miền Nam new giải phóng, tải được cuốn Vạn pháp tinh lý – bản dịch Esprit des lois, vì chưng Trịnh Xuân Ngạn dịch thuật, xuất phiên bản tại thành phố sài gòn năm 1962. Phiên bản dịch này dựa trên sách Esprit des lois – Extrait có nhiều phần “tiểu dẫn”. Biết tôi đang quan tâm tìm hiểu vấn đề Khai sáng nên anh quốc đã tặng tôi cuốn sách này.

Đọc Vạn pháp tinh lý, tôi vui thăng hoa thâu dấn những chủ ý lỗi lạc của Montesquieu. Tuy thế một điều do dự nảy ra, vì chưng sao công ty xuất bạn dạng Classique Larousse tục bạn dạng chỉ tất cả mấy chục chương của “Esprit des lois”? Vậy thì diện mạo toàn bộ tác phẩm quan trọng đặc biệt này như thế nào? Theo lời tè dẫn trong phiên bản dịch của Trịnh Xuân Ngạn thì “Esprit des lois” bao gồm 31 quyển, mà ở đây Nhà xuất bạn dạng chỉ in lại 18 quyển, từng quyển cũng chỉ trích đem mấy chương.

Tuy vẫn chỉ cần trích dịch dẫu vậy tôi đã chọn lọc đều chương, phần lớn đoạn thực sự cần thiết cho chúng ta đọc nước ta ngày nay. Phần đông chương, đoạn không dịch thuộc về những sự việc mà tôi thấy là không cần thiết lắm hoặc ko phù hợp.

Tiêu đề sách “De l’Esprit des lois” tôi đang dịch là “Tinh thần Pháp luật”, nay thay đổi lại cho đúng nguyên tác, là “Bàn về Tinh thần pháp luật” như Montesquieu đã viết. Tôi cũng dịch thêm một số trong những phần có tính chất tiểu dẫn cùng phụ lục, được in trong hai cuốn sách “Montesquieu – Pages choisies – Esprit des lois – Extrait” và “Montesquieu – Pages choisies – Lettres persanes et Considérations”, nhằm khiến cho bạn đọc gọi thêm về thắng lợi “Tinh thần pháp luật” cũng như quá trình chuẩn chỉnh bị của Montesquieu trước khi viết cửa nhà và hầu như lời phản hồi sau khi công trình ra đời.1

Riêng phần tiểu dẫn, về tía cục, soạn thảo, xuất bản, về phương thức của Montesquieu và về ảnh hưởng của tác phẩm “Tinh thần pháp luật” thì tôi xin giữ nguyên những trang dịch của Trịnh Xuân Ngạn. Vì bạn dạng dịch này dựa theo bản tiếng Pháp in năm 1958 (mà tôi ko sưu tầm được), so với bạn dạng tiếng Pháp in năm 1934 (mà tôi có trong tay) thì nó cung ứng cho ta nhiều tứ liệu với nhận định đa dạng hơn. Tôi chỉ cố gắng thuật ngữ “Vạn pháp tinh lý” bằng “Tinh thần pháp luật”2. Trong lần tái bạn dạng năm ni (2004) tôi buộc phải dịch bổ sung Chương 3 cùng Chương 4 Quyển II (trích dịch và vấp ngã sung) vào phần Phụ lục một bài phân tích của tôi: “Tóm tắt lòng tin pháp cách thức của Montesquieu” để giao hàng bạn đọc xuất sắc hơn.

Vì tò mò khoa học, ưng ý thú tò mò các công ty Khai sáng sủa Pháp, và ước ao góp phần nhỏ tuổi bé vào câu hỏi giao giữ văn hoá Việt – Pháp trong giai đoạn nước nhà đã vươn lên đổi mới, đề xuất tôi vẫn dịch sách này với tất cả cố gắng và sức nóng tâm. Nhưng có lẽ rằng khó tránh ngoài thiếu sót. Xin sẵn sàng chuẩn bị tiếp thu sự chỉ bảo của doanh nghiệp đọc.

Hà Nội, mùa thu 2004

HOÀNG THANH ĐẠM

Và các sự khiếu nại trọng đại vào thời đại của ông3

Charles de Secondat – phái mạnh tước de La Brède – Montesquieu ra đời ngày 18 tháng 1 năm 1689, đúng trước một nỗ lực kỷ cuộc đại biện pháp mạng tư sản Pháp nổ ra tại lâu đài La Brède ngay gần Bordeaux ở tây nam nước Pháp, trong một gia đình dòng dõi quý tộc.

Cùng năm:

– đơn vị văn Racine biểu thị lần đầu vở kịch Esther.

– Ở Nga, Pierre Đại đế (lên ngôi từ năm 1682) ban đầu thực hiện tại chương trình phương pháp tân, học tập thanh lịch phương Tây, tôn tạo tình trạng lạc hậu, cổ hủ của nước Nga.

* Năm 1696: người bà bầu qua đời4.

* Năm 1700: theo học tập với các giáo sĩ thuộc Giáo đoàn “Oratoire” ngơi nghỉ Juilly. Ông học tập chữ Latinh giỏi hơn chữ Hy Lạp.

* Năm 1705-1708: học chế độ ở tp Bordeaux.

* Năm 1709: lên Paris liên tục học tập.

Cùng năm:

– Vua Louis XIV giải tán tu viện Post Royal des champs.

– Vua Charles VII (Thụy Điển) thua trận Nga vào trận Poltava.

* Năm 1713: người phụ thân qua đời.

* Năm 1714: được cử làm nghị sĩ tại Nghị viện Bordeaux.

Cùng năm:

– Fénelon viết “Thư gửi Viện Hàn lâm Pháp”.

– Houdart de la Motte địch “llliade” với giải bài bác về Homère.

* Năm 1715: cưới vợ.

* Năm 1716: thay thế sửa chữa ông chú5, giữ dịch vụ chánh án5 Bordeaux; được cử có tác dụng viện sĩ Viện Hàn lâm Bordeaux (thành lập trường đoản cú 1712); phát âm luận văn về “Chính sách tôn giáo của bạn Rome” với luận văn “Ký ức về các lần quốc trái”.

Cùng năm:

– Cuộc tranh cãi thứ hai thân phái cổ điển và phái hiện đại kết thúc; rạp hát “Hài kịch Italia” được xuất hiện trở lại.

– nhà tài bao gồm Law cấu hình thiết lập ngân hàng đầu tiên.

– Hoà ước Pháp – Anh được ký kết trên La Haye.

* Năm 17186: thiết lập cấu hình giải thưởng về công nghệ giải phẫu; phát âm các báo cáo khoa học tập “Về giờ vang”, “Công dụng của các hạch sinh sống thận”, “Tính trong veo của thứ thể”, “Lịch sử trái đất cổ xưa và hiện nay đại”.

Cùng năm:

– F. M. Arouet rước tên là Voltaire cho diễn vở kịch thứ nhất “Oedipe” của ông.

– bank Law được công nhận là ngân hàng quốc gia.

* Năm 1721: xuất bạn dạng “Những bức thư cha Tư” (Lettres Persanes)7, không đề tên tác giả. Sách được hoan nghênh, tái bản bốn lần trong thời hạn đó, bao gồm kẻ in lậu nữa. Ông đổi mới nhân vật lừng danh từ đấy và thường lui tới phòng tiếp khách của phu nhân De Lambert, tham gia câu lạc bộ “Entresol” – một vật dụng hàn lâm viện tự do, để cùng nhau phân tích các vụ việc khoa học tập về đạo đức và chủ yếu trị. Câu tạc bộ này còn có sự tham gia của linh mục (Saint Pierre d'Argention).

Cùng năm:

– chính phủ Pháp mở cuộc điều tra về ngân hàng Law (hiện tượng thất bại lỗ).

– Hiệp ước liên minh Pháp – Anh – Tây Ban Nha được cam kết kết.

* Năm 1722: trình bày bài “Đối thoại thân Sylla cùng d’Eucrate”.

* Năm 1723: xuất bạn dạng tác phẩm “Bàn về bao gồm trị” (De la politique).

* Năm 1724: xuất bản tác phẩm “Suy nghĩ về về chủ yếu thể quân nhà phổ thông” (Réflexions sur la monarchie universelle).

* Năm 1725: xuất bản tiểu thuyết “Đền bái Gnide” (La temple de Gnide) – tiểu thuyết trữ tình.

Cùng năm:

– Marivaux xuất bản “Hòn đảo và những người nô lệ” (L’ile des esclaves).

– Voltaire biểu thị vở thảm kịch “Hérode và Marie”.

– Bang giao Pháp – Tây Ban Nha trở đề xuất căng thẳng.

– Vua Pierre Đại đế sống Nga băng hà.

* Năm 1726: thôi giữ chức vụ Chánh án Bordeaux mà trước đó ông sẽ làm chũm chân ông chú mình.

Xem thêm: 5+ Cách Gói Quà Bằng Giấy Kraft, Sử Dụng Giấy Nâu Gói Quà Một Cách Độc Đáo

* Năm 1728: phượt qua các nước Áo, Hung, Ý, Thụy Sĩ, Hà Lan.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Nàng Hăngriađơ” (La Henriade).

– J. J. Rousseau sống nghỉ ngơi Turin.

– Marivaux viết “Điều bất ngờ thứ hai trong tình yêu” (La seconde surprise de l'amour).

– Georges II lên ngôi sinh hoạt Anh.

– Phát chỉ ra eo biển khơi Béring.

* Năm 1729: quý phái Anh sống nhì năm, ở trong nhà Lord Chesterfield; được nhận làm thành viên hiệp hội cộng đồng Hoàng gia Anh tại Luân Đôn.

Cùng năm:

– Voltaire tự Anh quay trở lại Paris.

– J. J. Rousseau thao tác làm việc tại công ty mệnh phụ De Varen.

– Hoà ước Sicile được cam kết kết thân Pháp – Anh – Hà Lan – Tây Ban Nha.

* Năm 1731: quay trở lại Pháp, phát âm nhiều report tại Viện Hàn lâm Bordeaux (các văn phiên bản này rất nhiều đã thất lạc). Tiếp đến ông lui về ở thành tháp Brède.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Lịch sử vua Charles VII”.

– Linh mục Prévost viết tiểu thuyết “Manon Lescaut”.

– Dainel De Foe qua đời.

* Năm 1734: xuất bạn dạng sách “Nhận định về nguyên nhân thịnh đạt và suy thoái và khủng hoảng của Rome” (Considérations sur les causes de la gradeur des Romains et de leur décadence); kết duyên với linh mục Castel, fan trở thành hợp tác viên đắc lực của ông.

Cùng năm:

– Voltaire ra sách “Thư tín triết học” (Lettres philosophiques).

– Bach (Jean Sébastien), nhạc sĩ tính năng người Đức soạn bản giao hưởng danh tiếng “Oratoire de Noel”.

– cuộc chiến tranh kế vị ở tía Lan.

– Quân Pháp chiến thắng trận làm việc Parme cùng Guastalla (Italia).

* Năm 1741-1747: tập trung toàn lực nghiên cứu, soạn thảo tập sách mập “Tinh thần pháp luật”. Phần lớn thời gian sống ở thành tháp Brède, ông thao tác làm việc quá sức mang đến nỗi gần như bị loà mắt.

* Năm 1748: xuất bạn dạng sách “Tinh thần pháp luật” ở Genève, in thành 2 tập, tất cả một một số loại in thành 3 tập, khoảng 1000 trang.

Cùng năm:

– Voltaire viết truyện “Zadig”.

– Diderot kết chúng ta chí thân với J. J. Rousseau.

– Richardson (ở Anh) viết tè thuyết “Clarisse Harlowe”.

* Năm 1749: bị công kích: tập san Nouvelles Ecclésiastiques (Tin Giáo hội) viết bài phê phán niềm tin pháp luật, coi tác giả là nằm trong phái thần giáo (déiste).

Cùng năm:

– Diderot tạo ra “Thư viết về những người mù” (Lettres sur les aveugles).

– Buffon viết “Lịch sử tự nhiên” (Histoire naturelle), bị ngôi trường Sorbonne chưng bỏ thuyết của ông về trái đất.

* Năm 1750: vấn đáp những fan Jansénistes bằng tác phẩm bút chiến “Bảo vệ ý thức pháp luật” (Défense de l’Esprit des lois).

Cùng năm:

– J. J. Rousseau viết “Khảo luận về các khoa học cùng nghệ thuật” (Discours sur les sciences et les arts).

– Voltaire sang thăm nước Phổ.

– Dupleix, toàn quyền Pháp sinh sống Ấn Độ giành chiến thắng trong việc tranh chấp cùng với Anh. Cấu hình thiết lập quyền bảo hộ của Pháp nghỉ ngơi vùng Carnatic.

* Năm 1751: viết truyện cổ tích “Lysimaque” đăng tập san “Le Mercure”.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Thế kỷ của Louis XIV” (Le siècle de Louis XIV).

– Diderot xuất bạn dạng quyển “Bách khoa toàn thư”.

– Nổ ra cuộc bút chiến quanh bài “Khảo luận về công nghệ và nghệ thuật” của J. J. Rousseau.

Cùng năm:

– Viết bài: “Hứng thú với Bách khoa toàn thư” (Gout pour L'Encyclopédie).

* Năm 1754: viết truyện cổ tích lịch sử một thời “Arsace cùng Isménie”.

Cùng năm:

– Condillac “Nghị luận về cảm xúc” (Traité des sensations).

– J. J. Rousseau tiến hành khởi công xây dựng công trường thi công Vua Louis XV.

– Toàn quyền Dupleix rời quăng quật Ấn Độ.

* Năm 1755: khuất ngày 10 mon 2, để lại nhiêu nguyên cảo trong những số đó có tập “Những tư tưởng của tôi” (Mes pensées), lâu 56 tuổi.

Cùng năm:

– J. J. Rousseau viết “Khảo luận về sự việc bất bình đẳng” (Discours sur l’inégalité).

CÙNG CHUYÊN MỤC MỚI

Suýt chết vì bát canh cua để qua đêm, canh cua chưa đụng đũa để hôm sau ăn được không

21/02/2024

Tã chéo cho trẻ sơ sinh với tã chéo đúng chuẩn mẹ, có nên dùng tã chéo tam giác cho bé không

21/02/2024

Gel giữ nếp tóc xoăn giả cho tóc vài ngày??? top 7 sản phẩm giữ nếp tóc xoăn tốt nhất hiện nay

21/02/2024

Bigbb plus có giá bao nhiêu và tìm mua ở đâu? ? điểm bán thực phẩm bảo vệ sức khỏe cốm bigbb

21/02/2024

Hướng dẫn sử dụng Điều khiển Điều hòa gree hiệu quả, hướng dẫn sử dụng remote máy lạnh gree

07/09/2023

Các màu tóc nâu tôn da - 24 màu tóc cho da ngăm Đẹp, tôn da, hot nhất 2023

06/09/2023

Găng tay ansell 92-670 - găng tay nitrile không bột ansell touchntuff 92

06/09/2023

33+ hình Ảnh cầu vồng sau mưa Đẹp, lãng mạn nhất thế giới, 33+ hình Ảnh cầu vồng Đẹp lung linh sau cơn mưa

06/09/2023