Co Thắt Đại Tràng Co Thắt Và Hội Chứng Ruột Kích Thích Và, Hội Chứng Ruột Kích Thích (Ibs)

Hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng là hai bệnh lý thường gặp về đường tiêu hóa. Đây là các bệnh lý có những triệu chứng tương đối giống nhau nên dễ gây nhầm lẫn cho người bệnh. Vậy hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng có gì đặc biệt và có thể phân biệt như thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn có câu trả lời.

Bạn đang xem: Đại tràng co thắt và hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích còn được gọi là viêm đại tràng co thắt hay hội chứng rối loạn tiêu hóa thức ăn, đây là một rối loạn thường gặp ở đại tràng. Hội chứng này là tình trạng mãn tính mà người bệnh cần kiểm soát dài hạn.

1.1. Nguyên nhân của hội chứng ruột kích thích

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng ruột kích thích chưa được xác định rõ, tuy nhiên các nghiên cứu cho thấy hội chứng này được gây ra bởi nhiều yếu tố. Ở người bình thường, nhu động ruột tại các cơ quan tiêu hóa từ thực quản đến trực tràng sẽ phối hợp nhịp nhàng giúp vận chuyển, tiêu hóa thức ăn. Tuy nhiên khi mắc phải hội chứng ruột kích thích ở đại tràng, nhu động ruột thường kéo dài hoặc suy yếu hơn so với bình thường dẫn đến các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy...

Bên cạnh đó, hệ thần kinh thuộc đường tiêu hóa xảy ra những bất thường cũng là một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích, chẳng hạn như sự phối hợp kém hiệu quả giữa các tín hiệu của ruột và não dẫn đến các phản ứng quá mức với những thay đổi thường xảy ra trong hệ tiêu hóa. Hậu quả của các phản ứng quá mức này là tình trạng đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy.

Một số yếu tố có thể gây khởi phát hội chứng ruột kích thích ở đại tràng như sau:

Nội tiết tố: Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ có nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích cao gấp đôi so với đàn ông. Nhiều bệnh nhân nữ nhận thấy triệu chứng bệnh tăng lên trước, trong và sau giai thời gian kinh nguyệt.

Hội chứng ruột kích thích có thể xảy ra ở mọi đối tượng và những người có nguy cơ cao mắc bệnh lý thường có đặc điểm như sau:

Độ tuổi nhỏ hơn 45Phụ nữ có nguy cơ mắc cao hơn đàn ông
Trong gia đình có người thân mắc hội chứng ruột kích thích

1.2. Triệu chứng hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng thường gây nhầm lẫn cho nhiều người bệnh vì có những triệu chứng tương đối giống nhau. Tuy nhiên khác với viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích không gây các tổn thương thực thể trên nhu mô ruột và không làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích có các triệu chứng như sau:

Đau bụng, đau quặn bụng, đặc biệt là sau khi ăn
Đầy hơi, cảm giác chướng bụng
Táo bón hoặc tiêu chảy, nhiều khi có các đợt táo bón và tiêu chảy xen kẽ nhau
Phân chứa chất nhầy
Thường xuyên bị đau đầu, mất ngủ, khó ngủ, mệt mỏi

Hội chứng ruột kích thích là triệu chứng mãn tính ở hầu hết các bệnh nhân, bởi triệu chứng và dấu hiệu của bệnh có thể cải thiện, thậm chí là mất đi hoàn toàn hoặc có lúc lại trở nên nặng hơn.

Các triệu chứng táo bón hay tiêu chảy của hội chứng ruột kích thích làm tăng nguy cơ mắc và gây nặng hơn tình trạng trĩ ở người bệnh. Bên cạnh đó, việc tránh dùng một số thực phẩm khi mắc bệnh làm cơ thể không được bổ sung và hấp thu đủ chất dinh dưỡng. Những tác động trên làm ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh.

1.3. Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích

Bởi vì chưa có yếu tố hay xét nghiệm đặc hiệu trong chẩn đoán hội chứng ruột kích thích ở đại tràng nên quá trình chẩn đoán bệnh lý này dựa trên nguyên tắc loại trừ các bệnh lý liên quan khác. Kết quả các nghiên cứu đưa ra hai bộ tiêu chuẩn chẩn đoán sau khi đã loại trừ các bệnh lý khác dựa trên các triệu chứng như sau:

Tiêu chuẩn Manning: Dựa trên các biểu hiện gồm cơn đau bụng giảm sau khi đi đại tiện, cảm giác đi đại tiện không hết phân, đầy hơi chướng bụng, khởi phát đau bụng sau đó đi đại tiện nhiều lần, khởi phát đau bụng sau đó đi đại tiện phân lỏng, phần chứa nhiều nhầy, mót rặn.

- Tiêu chuẩn Rome: Theo tiêu chuẩn này, người bệnh có các triệu chứng gồm tái phát hoặc liên tục đau bụng, khó chịu ở bụng; rối loạn đi đại tiện với các đặc điểm thay đổi số lần đi đại tiện, tính chất phân thay đổi, phân nhầy hoặc nhớt; đầy hơi và chướng bụng.

Một số xét nghiệm được thực hiện nhằm chẩn đoán bệnh như nội soi đại tràng xích ma bằng ống mềm, nội soi đại tràng, chụp CT, chụp X – quang, test hơi thở, xét nghiệm máu, xét nghiệm không dung nạp glucose, xét nghiệm phân.

1.4. Điều trị hội chứng ruột kích thích

Điều trị hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng co thắt chủ yếu tập trung vào làm giảm triệu chứng nhằm giúp người bệnh có chất lượng cuộc sống tốt hơn. Hầu hết người bệnh đều có thể kiểm soát được bệnh lý ở mức độ nhẹ nhờ vào thay đổi chế độ ăn uống, lối sống và kiểm soát cảm xúc của cơ thể. Trong trường hợp bệnh lý ở mức độ trung bình hoặc nặng hơn bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thuốc. Một số thuốc được dùng trong điều trị hội chứng ruột kích thích như sau:

Thuốc điều trị tiêu chảy: Các nhóm thuốc không kê đơn giúp kiểm soát tình trạng tiêu chảy ở người bệnh như cholestyramine, loperamid...Thuốc giảm đau chống co thắt, thuốc kháng acetylcholin: Giảm đau co thắt ở ruột, ngoài ra các loại thuốc này còn được kê đơn trong trường hợp táo bón xen kẽ tiêu chảy.

Bệnh lý viêm đại tràng là tình trạng viêm dẫn đến tổn thương lan tỏa hoặc khu trú ở niêm mạc đại tràng với các mức độ khác nhau. Bệnh lý ở mức độ nhẹ có thể gây viêm đau, trường hợp mức độ nặng có thể gây ra các ổ loét, xuất huyết, áp xe đại tràng, thậm chí là ung thư đại tràng.

2.1. Nguyên nhân của viêm đại tràng

Hội chứng ruột và viêm đại tràng được gây ra bởi các nguyên nhân khác nhau. Cụ thể nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng được xác định như sau:

- Viêm đại tràng cấp tính:

Sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian kéo dài;Khó tiêu, táo bón xảy ra thường xuyên.Căng thẳng, stress.

- Viêm đại tràng mãn tính: Viêm đại tràng cấp tính khi không được điều trị dứt điểm dẫn đến nhiễm trùng, xâm nhập bởi nấm và chất độc sẽ dẫn đến viêm đại tràng mãn tính. Trong một số trường hợp người bệnh có thể mắc viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên nhân.

2.2. Triệu chứng viêm đại tràng

Hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng thường bị nhầm lẫn do triệu chứng tương tự nhau. Tuy nhiên, viêm đại tràng có các triệu chứng điển hình như sau:

Đau bụng: Cơn đau thường quặn thắt vùng bụng dưới hoặc dọc khung đại tràng, trong một số trường hợp kèm theo đầy hơi, cứng bụng...Táo bón: Người bệnh mắc viêm đại tràng có thể bị táo bón với phân cứng, khô, đặc biệt là ở phụ nữ và người cao tuổi.Đại tiện bất thường: Người bệnh có thể đi đại tiện từ 4 – 5 lần trong ngày, sau khi đi vệ sinh vẫn không thoải mái và còn cảm giác muốn đi.Chán ăn: Hệ tiêu hóa ở người bệnh viêm đại tràng bị yếu gây cảm giác chán ăn, không muốn ăn.Sốt nhẹ: Có thể gặp ở một số người bệnh.

2.3. Chẩn đoán viêm đại tràng

Chẩn đoán viêm đại tràng dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với kết quả các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, nội soi đại tràng, xét nghiệm mẫu phân, nội soi đại tràng, chụp X – quang, chụp CT...

2.4. Điều trị viêm đại tràng

Viêm đại tràng là bệnh lý dễ tái phát và có những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, người bệnh mắc viêm đại tràng cần được điều trị kịp thời nhằm đem lại hiệu quả điều trị cao. Điều trị viêm đại tràng được thực hiện theo các phương pháp sau:

Điều trị ngoại khoa: Phương pháp điều trị này được sử dụng trong trường hợp tình trạng viêm diễn biến nghiêm trọng và có xu hướng xuất hiện các biến chứng. Điều trị ngoại khoa chủ yếu là cắt bỏ phần đại tràng bị viêm. Tuy nhiên phương pháp này có nguy cơ để lại di chứng về sức khỏe cũng như tâm lý cho người bệnh.

Tiêu chí	Hội chứng ruột kích thích	Viêm đại tràng
Nguyên nhân	Còn được gọi là viêm đại tràng co thắt, là một rối loạn cơ năng của đại tràng.	Tình trạng bị viêm chủ yếu do nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng (xâm nhập qua đường ăn uống) gây nên.
Nội soi đại tràng	Quá trình nội soi cho thấy đại tràng bình thường, không xuất viêm viêm, loét.	Quá trình nội soi cho thấy xuất hiện các ổ viêm, loét, xung huyết trong đại tràng.
Đau bụng	Đau quặn bụng, đau dữ dội. Trong một số trường hợp có thể sờ thấy những cục rắn nổi lên tại vị trí đau.	Đau bụng âm ỉ và thường cố định một chỗ, thường là ở hố chậu phải hoặc trái.
Đại tiện	Đại tiện táo hoặc lỏng, đặc điểm phân có thể đầu rắn đuôi nát, không lẫn máu. Cảm giác muốn đi đại tiện ngay sau khi ăn.	Đi đại tiện nhiều lần trong ngày (4- 5 lần/ngày), đặc điểm phân nát, không thành khuôn, mùi hôi tanh và lẫn máu, chất nhầy. Thỉnh thoảng có xen kẽ giữa táo bón kèm nhầy mũi.
Yếu tố thần kinh	Người bệnh xuyên bị lo lắng, stress, căng thẳng...	Ít gây tác động đến yếu tố thần kinh
Đầy hơi, chướng bụng	Tình trạng khá trầm trọng, đặc biệt là sau bữa ăn và chỉ giảm đi khi đi trung tiện hoặc đại tiện	Diễn ra ở mức độ vừa phải và không gây trầm trọng nhiều
Triệu chứng khác	Các triệu chứng toàn thân như mất ngủ, hồi hộp, tim đập nhanh, đau đầu, chóng măt...	Thường chỉ gây triệu chứng trong đường tiêu hóa.

Hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng nói riêng hay các bệnh lý về đường tiêu hóa nói chung đều bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy để hạn chế sự tiến triển và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa bạn nên xây dựng chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý và đảm bảo vệ sinh như sau:

Hạn chế các sản phẩm từ sữa: Các tình trạng như tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng ở các bệnh lý về đường ruột sẽ được cải thiện với chế độ ăn uống hạn chế sữa và các sản phẩm từ sữa.Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo: Thực phẩm chứa nhiều chất béo cũng là một trong những nguyên nhân làm nặng thêm triệu chứng các bệnh lý về đường ruột. Một số thực phẩm chứa nhiều chất béo như thức ăn chiên dầu, bơ, nước sốt kem...Tránh sử dụng đồng thời các loại thực phẩm tương kỵ làm nặng thêm triệu chứng bệnh như đậu bắp, bông cải xanh, bắp cải, các loại trái cây họ cam quýt, đồ ăn cay...Uống đủ nước: Uống đầy đủ từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày. Hạn chế uống rượu, bia và các loại đồ uống chứa caffein, đồ uống có ga, vì sẽ làm tăng tình trạng tiêu chảy, đầy hơi...Không lạm dụng thuốc điều trị tiêu chảy và thuốc nhuận tràng: Sử dụng lâu dài hoặc lạm dụng các loại thuốc điều trị tiêu chảy và nhuận tràng sẽ gây tác dụng phụ rất nghiêm trọng đối với hệ tiêu hóa của cơ thể.

Tóm lại, hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng là hai bệnh lý thường gặp về đường tiêu hóa. Cả 2 bệnh lý này đều bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy để hạn chế sự tiến triển và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa bạn nên xây dựng chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý và đảm bảo vệ sinh.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng My
Vinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Hội chứng ruột kích thích (HCRKT) là một rối loạn thường gặp có ảnh hưởng đến ruột già (đại tràng). Hội chứng này thường gây co thắt, đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, tiêu chảy và táo bón. HCRKT là một tình trạng mãn tính mà bạn cần phải kiểm soát dài hạn.

Mặc dù vẫn có các dấu hiệu và triệu chứng gây khó chịu nhưng khác với bệnh viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là các dạng của bệnh viêm ruột, HCRKT không làm thay đổi mô ruột hoặc tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Chỉ một số ít người bị hội chứng ruột kích thích có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng. Một số người có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và kiểm soát căng thẳng. Một số khác thì sẽ cần dùng thuốc và tư vấn.

TRIỆU CHỨNG

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng ruột kích thích có thể khác nhau theo từng người và thường giống với các bệnh khác. Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp là:

Đau hoặc đau quặn bụng
Cảm giác chướng bụng
Đầy hơi
Tiêu chảy hoặc táo bón – đôi khi có các đợt táo bón và tiêu chảy xen kẽ nhau,Chất nhầy trong phân.

Đối với hầu hết các trường hợp thì HCRKT là một tình trạng mãn tính, mặc dù các dấu hiệu và triệu chứng có lúc xấu đi và có lúc cải thiện hoặc thậm chí mất đi hoàn toàn.

KHI NÀO CẦN GẶP BÁC SĨ?

Nếu bạn có sự thay đổi liên tục về thói quen đi tiêu hoặc nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của HCRKT thì điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ, vì điều này có thể giúp bạn phát hiện một bệnh lý nghiêm trọng hơn, ví dụ như ung thư đại tràng.

Các triệu chứng có thể cho thấy một tình trạng nghiêm trọng hơn bao gồm:

Chảy máu trực tràng
Đau bụng ngày càng nhiều và xảy ra vào ban đêm
Sụt cân.

Bác sĩ có thể giúp bạn tìm ra các biện pháp để giảm triệu chứng cũng như loại trừ các bệnh ở đại tràng, như bệnh viêm ruột và ung thư đại tràng. Bác sĩ còn có thể giúp bạn phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra từ các vấn đề như tiêu chảy mãn tính.

NGUYÊN NHÂN

Nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng nhưng hội chứng này có thể do nhiều yếu tố gây ra. Thành ruột được lót bằng các lớp cơ có khả năng co bóp và thư giãn nhịp nhàng trong quá trình vận chuyển thức ăn từ dạ dày qua ruột đến trực tràng. Khi bạn bị hội chứng ruột kích thích, các cơn co thắt có thể mạnh hơn và kéo dài hơn bình thường nên sẽ gây ra tình trạng đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy. Ngược lại, khi ruột co thắt yếu, quá trình vận chuyển thức ăn sẽ diễn ra chậm làm cho phân trở nên cứng và khô.

Những bất thường của hệ thần kinh ở đường tiêu hóa cũng có thể là nguyên nhân làm cho bạn cảm thấy khó chịu hơn bình thường khi bụng bị trướng hơi hoặc đầy phân. Sự phối hợp kém hiệu quả giữa các tín hiệu của não và ruột có thể làm cho cơ thể của bạn phản ứng quá mức với những thay đổi thường xảy ra trong quá trình tiêu hóa. Sự phản ứng quá mức này có thể làm cho bạn bị đau, tiêu chảy hoặc táo bón.

CÁC YẾU TỐ GÂY KÍCH PHÁT KHÁC NHAU TÙY THEO MỖI NGƯỜI

Các yếu tố kích phát có thể không ảnh hưởng đến người này nhưng lại gây ra các triệu chứng ở những người bị HCRKT – tuy nhiên không phải tất cả mọi người bị hội chứng này đều phản ứng với cùng một yếu tố kích phát. Các yếu tố kích phát có thể bao gồm:

Thực phẩm: mối liên quan giữa tình trạng dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm với hội chứng ruột kích thích hiện vẫn chưa được làm rõ, tuy nhiên nhiều người đã có triệu chứng nặng hơn sau khi ăn một số loại thực phẩm. Các loại thực phẩm có liên quan là sô cô la, gia vị, chất béo, trái cây, các loại đậu, cải bắp, bông cải trắng, bông cải xanh, sữa, thức uống có ga và rượu bia;Căng thẳng: hầu hết những người bị HCRKT có thể thấy các dấu hiệu và triệu chứng của mình xấu đi hoặc thường xuyên hơn trong các giai đoạn có nhiều căng thẳng, như tuần cuối cùng hoặc tuần đầu tiên làm công việc mới. Tuy nhiên, căng thẳng chỉ có thể làm nặng thêm các triệu chứng, chứ không gây ra triệu chứng;Nội tiết tố: phụ nữ có khả năng bị HCRKT cao gấp hai lần, các nhà nghiên cứu cho rằng sự thay đổi nội tiết tố đóng một vai trò trong việc gây ra hội chứng này. Nhiều phụ nữ nhận thấy các dấu hiệu và triệu chứng trở nên nặng hơn trong hoặc trước/sau kỳ kinh nguyệt;Các bệnh lý khác: đôi khi các bệnh lý khác như đợt tiêu chảy nhiễm trùng cấp tính (viêm dạ dày ruột) hoặc tình trạng vi khuẩn phát triển quá mức trong đường ruột (loạn khuẩn) có thể kích thích HCRKT.YẾU TỐ NGUY CƠ

Nhiều người rất hiếm có các dấu hiệu và triệu chứng của HCRKT nhưng vẫn có nhiều khả năng bị HCRKT nếu bạn:

Trẻ tuổi: HCRKT có xu hướng xảy ra ở những người dưới 45 tuổi;Là phụ nữ: nhìn chung, phụ nữ bị tình trạng này cao hơn nam giới gấp hai lần;Có tiền sử gia đình bị HCRKT: các nghiên cứu cho thấy những người có thành viên gia đình bị HCRKT có thể tăng nguy cơ mắc bệnh;Có vấn đề về sức khỏe tinh thần: lo lắng, trầm cảm, rối loạn nhân cách và tiền sử lạm dụng tình dục ở thời kỳ trẻ em đều là các yếu tố nguy cơ. Đối với phụ nữ, bạo hành gia đình cũng có thể là yếu tố nguy cơ.

Xem thêm: Cách diệt ve chó tận gốc, an toàn cho thú cưng ngay tại nhà

Ảnh hưởng của tiền sử gia đình đối với nguy cơ HCRKT có thể liên quan đến gen, các yếu tố chia sẻ trong môi trường gia đình hoặc cả hai yếu tố trên.

BIẾN CHỨNG

Tiêu chảy và táo bón, cả hai dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích, đều có thể làm bệnh trĩ nặng hơn. Ngoài ra, khi tránh dùng một số loại thực phẩm thì cơ thể sẽ không được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, từ đó dẫn đến suy dinh dưỡng.

Ảnh hưởng của HCRKT lên toàn bộ chất lượng sống của bạn có thể là biến chứng nghiêm trọng nhất. Ảnh hưởng này có thể làm cho bạn cảm thấy cuộc sống không được trọn vẹn, từ đó dẫn đến tình trạng chán nản hoặc trầm cảm.

XÉT NGHIỆM VÀ CHẨN ĐOÁN

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích phần lớn dựa vào bệnh sử và thăm khám lâm sàng.

Tiêu chí để chẩn đoán

Vì không có những bằng chứng thực thể để chẩn đoán chính xác HCRKT nên việc chẩn đoán là một quá trình loại trừ các bệnh lý khác. Để hỗ trợ cho quá trình này, các nhà nghiên cứu đã phát triển hai bộ tiêu chuẩn để chẩn đoán HCRKT và các rối loạn chức năng tiêu hóa khác – đây là tình trạng mà đường ruột vẫn bình thường nhưng vận hành (có chức năng) bất thường. Cả hai bộ tiêu chuẩn này đều dựa trên các triệu trứng sau khi đã loại trừ các bệnh lý khác.

Tiêu chuẩn Rome: theo các tiêu chuẩn này, bạn phải có một số dấu hiệu và triệu chứng trước khi được bác sĩ chẩn đoán hội chứng ruột kích thích. Triệu chứng quan trọng nhất là tình trạng đau bụng và khó chịu phải kéo dài ít nhất 3 ngày/tháng và trong ba tháng vừa qua, kết hợp với từ hai triệu chứng sau đây trở lên: tăng số lần đại tiện, thay đổi tần suất của phân hoặc thay đổi độ đặc của phân.Tiêu chí Manning: các tiêu chuẩn này tập trung vào việc giảm đau sau khi đi tiêu, cảm giác đi tiêu không hết phân, chất nhầy trong phân và thay đổi độ đặc của phân. Triệu chứng càng nhiều thì khả năng bị HCRKT càng cao.

Bác sĩ sẽ đánh giá xem bạn phù hợp với các tiêu chuẩn nào, cũng như đánh giá xem bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào khác cho thấy bạn đang bị một bệnh lý khác nghiêm trọng hơn. Một vài dấu hiệu và triệu chứng báo động giúp gợi ý thực hiện các kiểm tra bổ sung bao gồm:

Khởi phát sau 50 tuổi;Sụt cân;Chảy máu trực tràng;Sốt;Buồn nôn hoặc nôn ói tái phát;Đau bụng, đặc biệt là không hết đau hoàn toàn sau khi đi tiêu, hoặc xảy ra vào ban đêm;Tiêu chảy kéo dài hoặc làm bạn thức giấc;Thiếu máu do thiếu sắt.

Nếu bạn phù hợp với các tiêu chuẩn HCRKT và không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng báo động nào, bác sĩ có thể đề nghị một chế độ điều trị mà không cần thực hiện kiểm tra bổ sung. Tuy nhiên, nếu bạn không đáp ứng với điều trị này thì có thể bạn phải thực hiện các kiểm tra bổ sung.

Kiểm tra bổ sung

Bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm xét nghiệm phân để kiểm tra khả năng nhiễm khuẩn và các vấn đề về khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của đường ruột từ thực phẩm (chứng kém hấp thu). Bạn có thể phải thực hiện một số kiểm tra để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng của bạn.

• Chẩn đoán hình ảnh

Nội soi đại tràng xích-ma bằng ống mềm: khảo sát này giúp kiểm tra phần dưới của đại tràng (xích-ma) bằng một ống soi mềm (ống soi đại tràng xích-ma).Nội soi đại tràng: trong một số trường hợp, đặc biệt là khi bạn từ 50 tuổi trở lên hoặc có các dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể thực hiện khảo sát chẩn đoán này bằng cách sử dụng một ống nhỏ mềm để kiểm tra toàn bộ chiều dài của đại tràng.Chụp X-quang: đôi khi bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp chụp X-quang để thu hình ảnh của đại tràng.Chụp CT: Chụp CT vùng bụng và chậu có thể giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng, đặc biệt là khi bạn bị đau bụng.

• Xét nghiệm máu

Xét nghiệm không dung nạp lactose: lactase là một men cần thiết để tiêu hóa đường có trong các sản phẩm từ sữa. Nếu cơ thể không tiết ra loại enzyme này, bạn có thể gặp các vấn đề tương tự như những người bị hội chứng ruột kích thích, như đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy. Để kiểm tra xem đây có phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bạn hay không, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra hơi thở hoặc yêu cầu bạn loại bỏ sữa và các sản phẩm từ sữa ra khỏi chế độ ăn uống của mình trong vòng vài tuần.Kiểm tra hơi thở: bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm hơi thở để phát hiện một tình trạng gọi là loạn khuẩn, đây là tình trạng vi khuẩn từ đại tràng tăng trưởng trong ruột non, gây chướng bụng, tức bụng và tiêu chảy. Tình trạng này thường gặp hơn ở những người đã từng phẫu thuật ruột, bị tiểu đường hoặc một số bệnh khác có khả năng làm chậm quá trình tiêu hóa.Xét nghiệm máu: bệnh Coeliac là tình trạng nhạy cảm với protein có trong lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen mà có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng giống như những người bị hội chứng ruột kích thích. Xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ rối loạn này. Trẻ em bị HCRKT sẽ có nguy cơ mắc bệnh Coeliac cao hơn trẻ bình thường. Nếu nghi ngờ bạn mắc bệnh Coeliac, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi đường tiêu hóa trên để sinh thiết ở ruột non.Xét nghiệm phân: nếu bạn bị tiêu chảy mãn tính, bác sĩ có thể kiểm tra phân để tìm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng.ĐIỀU TRỊ

Vì các nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích không rõ ràng nên phương pháp điều trị sẽ tập trung làm giảm triệu chứng để bạn có một cuộc sống như bình thường.

Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể kiểm soát thành công các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng ruột kích thích ở mức độ nhẹ bằng cách học cách kiểm soát căng thẳng cũng như thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Cố gắng tránh các thực phẩm gây kích thích các triệu chứng. Đồng thời cố gắng tập thể dục đều đặn, uống nhiều nước và ngủ đủ giấc.

Nếu hội chứng này ở mức độ trung bình hoặc nghiêm trọng, bạn cần phải thực hiện nhiều điều hơn là chỉ thay đổi lối sống. Bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng thuốc.

Thay đổi chế độ dinh dưỡngLoại bỏ thực phẩm gây đầy hơi: nếu bạn bị khó chịu bởi tình trạng chướng bụng hoặc đánh hơi nhiều, bác sĩ có thể đề nghị bạn cắt giảm các loại thực phẩm như thức uống có ga, rau củ – đặc biệt là bắp cải, bông cải xanh và bông cải trắng – và trái cây sống.Loại bỏ gluten: các nghiên cứu cho thấy triệu chứng tiêu chảy trong HCRKT sẽ được cải thiện nếu họ ngưng dùng gluten (lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen).Loại bỏ nhóm thực phẩm FODMAPs: FODMAPs là nhóm thực phẩm chứa đường có thể lên men như đường fructose, fructan, lactose và một số loại đường khác. Đường FODMAPs tìm thấy trong một số ngũ cốc, rau củ, trái cây và thực phẩm từ sữa. Tuy nhiên mọi người thường không nhạy cảm với tất cả các loại thực phẩm FODMAPs. Bạn có thể nghiêm ngặt thực hiện chế độ ăn ít FODMAPs để giảm các triệu chứng HCRKT rồi sau đó có thể bắt đầu trở lại từng ít một.Sử dụng thuốc

a) Thuốc điều trị táo bón

Thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ: dùng thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ với chất lỏng có thể giúp kiểm soát táo bón. Chất xơ từ thức ăn có thể gây ra tình trạng chướng bụng nhiều hơn so với chất xơ trong thực phẩm chức năng. Bạn phải uống nhiều nước khi sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ.Ví dụ : NATUFIB (chất xơ hòa tan Fructo-oligosaccharide – FOS)Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: nếu chất xơ không giúp ích cho các triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhuận tràng thẩm thấu để giúp nước được giữ lại trong đại tràng, làm mềm phân để có thể đại tiện dễ dàng. Tương tự như chất xơ, bạn cần uống nhiều nước khi sử dụng thuốc để tránh tình trạng mất nước.Ví dụ: sorbitol, lactulose.Thuốc nhuận tràng kích thích: loại thuốc này kích thích các cơ quanh ruột co bóp và đẩy phân đi qua đại tràng. Bạn không nên sử dụng loại thuốc này thường xuyên vì cơ thể bạn sẽ bị lờn thuốc và thuốc hết tác dụng.Ví dụ: bisacodyl.Các loại thuốc điều trị táo bón khác: có một loại thuốc cũng được chỉ định để giúp nhu động ruột hoạt động bình thường.Ví dụ: prucalopride.

b) Thuốc điều trị tiêu chảy

Các loại thuốc không kê toa có thể giúp kiểm soát tiêu chảy, một số người khi sử dụng các loại thuốc gọi là chất kết dính axit mật sẽ có tác dụng nhưng có thể gây ra tình trạng chướng bụng.Ví dụ: loperamide và cholestyramine (chất kết dính axit mật).

c) Thuốc kháng acetylcholin và chống co thắt

Các loại thuốc này giúp làm giảm cơn đau do co thắt ruột. Đôi khi thuốc được sử dụng cho những người bị các đợt tiêu chảy, nhưng lại gây táo bón và các triệu chứng khác, như bí tiểu. Những người bị glucoma (cườm nước) phải thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này.Ví dụ: hyoscine butylbromide, dipropyline.

d) Thuốc chống trầm cảm

Nếu bạn có các triệu chứng như đau và trầm cảm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRI). Các loại thuốc này giúp giảm trầm cảm cũng như ức chế hoạt động của các nơ-ron kiểm soát đường ruột. Nếu bạn bị tiêu chảy và đau bụng nhưng không bị trầm cảm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống trầm cảm ba vòng với liều thấp hơn thông thường. Thuốc SSRI có thể mang lại hiệu quả nếu bạn bị trầm cảm, đau và táo bón.Ví dụ: fluoxetine, paroxetine.

Tư vấn

• Nếu bạn bị trầm cảm hoặc căng thẳng có xu hướng làm cho các triệu chứng xấu đi thì việc tư vấn có thể giúp ích cho bạn.

Lối sống và Điều trị tại nhà

Trong nhiều trường hợp, những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống và lối sống có thể giúp giảm hội chứng ruột kích thích. Mặc dù cơ thể bạn có thể không đáp ứng ngay tức thì với các thay đổi này, mục tiêu của bạn là phải tìm kiếm các biện pháp lâu dài chứ không phải tạm thời.

Thử nghiệm với chất xơ: khi bạn bị hội chứng ruột kích thích, chất xơ có thể là mang lại các kết quả khác nhau. Mặc dù chất xơ có thể giúp giảm táo bón, nhưng cũng có thể gây đầy hơi và làm cho tình trạng co thắt xấu đi. Cách tốt nhất là tăng từ từ lượng chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn trong vài tuần. Ví dụ cho các loại thực phẩm có chứa chất xơ là ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ và các loại đậu. Nếu các dấu hiệu và triệu chứng của bạn vẫn không thay đổi hoặc có diễn tiến xấu, hãy thông báo cho bác sĩ hoặc trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng.Một số người sẽ cảm thấy tốt hơn khi hạn chế tiêu thụ chất xơ từ chế độ ăn uống và thay thế bằng thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ vì nó ít gây đầy hơi và chướng bụng. Nếu sử dụng thực phẩm chức năng để bổ sung chất xơ, bạn phải sử dụng từ từ và uống nhiều nước mỗi ngày để giảm đầy hơi, chướng bụng và táo bón. Nếu bạn thấy sử dụng chất xơ giúp ích cho HCRKT thì nên sử dụng thường xuyên để có kết quả tốt nhất.Tránh thực phẩm gây triệu chứng: nếu một số thực phẩm làm cho các dấu hiệu và triệu chứng của bạn xấu đi thì bạn không nên sử dụng chúng. Các loại thực phẩm đó có thể là rượu bia, sô cô la, thức uống chứa caffein như cà phê và soda, các loại thuốc chứa caffein, các sản phẩm từ sữa và các chất tạo ngọt không chứa đường như sorbitol hoặc mannitol.Nếu bạn bị đầy hơi, các thực phẩm có thể làm cho triệu chứng xấu đi là các loại đậu, bắp cải, bông cải trắng và bông cải xanh. Các thực phẩm giàu chất béo cũng có thể gây vấn đề cho một số người. Thói quen nhai kẹo cao su và uống bằng ống hút có thể làm cho bạn nuốt không khí và gây đầy hơi.Ăn uống đều đặn: đừng bỏ bữa, và cố gắng ăn cùng khoảng thời gian mỗi ngày để giúp điều chỉnh chức năng ruột. Nếu bạn bị tiêu chảy, các bữa ăn nhỏ trong nhiều lần sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn. Nhưng nếu bạn bị táo tón, việc tiêu thụ một lượng lớn các thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp thức ăn di chuyển trong đường ruột.Thận trọng với các sản phẩm từ sữa: nếu bạn không dung nạp lactose, hãy thử thay thế sữa bằng sữa chua hoặc sử dụng một sản phẩm tạo enzyme để giúp phân hủy lactose. Việc tiêu thụ một lượng nhỏ các sản phẩm từ sữa hoặc kết hợp chúng với các loại thực phẩm khác cũng có thể giúp ích cho bạn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn có thể cần phải loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm từ sữa. Nếu trường hợp đó xảy ra, bạn cần ăn đủ chất đạm, canxi và các vitamin nhóm B từ các nguồn khác.Uống nhiều chất lỏng: cố gắng uống nhiều chất lỏng mỗi ngày. Nước là loại chất lỏng tốt nhất. Rượu bia và các loại thức uống chứa caffeine sẽ làm kích thích đường ruột và có thể làm cho tình trạng tiêu chảy xấu đi, còn các thức uống có ga thì có thể làm cho bạn đầy hơi.Tập thể dục thường xuyên: tập thể dục có thể giúp giảm trầm cảm và căng thẳng, kích thích đường ruột co thắt bình thường và có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn. Nếu bạn là người ít vận động, hãy bắt đầu tập từ từ rồi tăng dần thời gian tập thể dục. Nếu bạn có các vấn đề khác về sức khỏe, hãy kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu chương trình tập luyện.Sử dụng thận trọng thuốc chống tiêu chảy và thuốc nhuận tràng: nếu bạn muốn dùng thử các loại thuốc chống tiêu chảy không kê toa, như Imodium hoặc Kaopectate (tương đương với thuốc Actapulgite), hãy sử dụng liều thấp nhất mà có thể mang lại hiệu quả. Imodium có thể có tác dụng nếu sử dụng từ 20 đến 30 phút trước khi ăn, đặc biệt nếu bạn biết món ăn chuẩn bị ăn có khả năng gây tiêu chảy. Về lâu dài, các loại thuốc này có thể gây ra vấn đề nếu bạn sử dụng không đúng cách. Các loại thuốc nhuận tràng cũng tương tự. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về các loại thuốc này, hãy kiểm tra với bác sĩ hoặc dược sĩ.